އިހަވަންދޫ ގެ ފަސްމަންޒަރު

ތަޢުރީފް

ތިލަދުންމަތީ އުތުރުބުރީ އިހަވަންދޫއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަންކުރާރަށް މާލެ އާ 312.83 ދުރުގައި  ގައްލަންދޫ އެތެރެވަރީގައި އޮންނަ މައިރަށެކެވެ. މިރަށުގެ ބޮޑުމިނުގައި 60.54ހެކްޓަރު (ދިގުމިނުގައި 880މީޓަރު އަދި ފުޅާމިނުގައި 860މީޓަރު) ހުރެއެވެ. އިހަވަންދޫއަކީ މުޅި ރާއްޖެ އެމީހަކަށް ފަޚުރުވެރިވާ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުގެ މަންމާފުޅުގެ އުފަން ރަށެވެ.

އިގްތިސޯދު

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްތަކެކޭ އެފަދައިން އިހަވަންދޫގައި އާމްދަނީ ހޯދުމަށް ކުރެވޭ މައިގަނޑު މަސައްކަތަކީ ނުވަތަ އެމީހުންގެ ލޭނާރަކީ މަސްވެރިކަމެވެ. މަސްވެރިކަންކުރުމަށް މިރަށުގައި 40 ހަކަށް މަސްދޯނި ވާއިރު އޭގެތެރެއިން ހުރިހާ ދޯނޏަކީވެސް 75 ފޫޓާއި 80 ފޫޓާ ދެމެދުގެ ބޮޑެތި ފައިބަރު ދޯނިފަހަރެވެ. ރަށުގެ މައިގަނޑު ވިޔަފާރިތައް ފަށާފައިވަނީވެސް އަދި ރައްޔިތުން އިސްނަގައިގެން އިމާރާތްކޮށްފައިވާ ގިނަ އިމާރާތްތަކަކީވެސް މިމަސައްކަތުން ލިބޭ އާމްދަނީއިން ކޮށްފައިވާ ކަންތަކެވެ.

މަސްވެރިކަމުގެ އިތުރުން އިހަވަންދޫގެ ޒުވާނުންގެ ބޮޑުބައެއް ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ވިޔަފާރި ކުރުމާއި ވަޑާން ކުރުމާއި ކޮންސްޓަރަކްޝަން ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާމީހުންވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. މިއިން ކޮންމެ މަސައްކަތަކީ އިހަވަންދޫގެ ތަރައްޤީގެ ދުވެލި ކުރިއަރަމުން އަންނަކަން އަންގައިދޭ ކަންކަމެވެ.

އާބާދީގައި ގާތް ގަނޑަކަށް 3000 އެއް ހާ މީހުން ދިރިއުޅޭ މިރަށުގައި އަތޮޅުތެރެއަށާއި މާލެއަށް ދަތުރުކުރާ 1 ސަތަރި ދޯންޏާއި 3 ބޯއްޓު އޮވެއެވެ. މިރަށުގައި އަ މިއްލަފަރާތްތަކުން ހިންގާ 34 ފިހާރައާއި 5 ސައިހޮޓާ ހުރެއެވެ.އަދި ފެހުމުގެ މަސައްކަތްކުރާ 2 ތަނަކާއި 4 ވަޑާންގެއާއި 2ވޯކުޝޮޕު ހުރެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން އިހަވަންދޫއާއި އަތޮޅު ގެ އެހެން ރަށްރަށުގެ މަސްވެރިންނަށް އެހީތެރިވުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުން ބިނާކޮށްފައި ހުރި އައިސްޕުލާންޓެއް ހުރެއެވެ. 

ތައުލީމު

'އިހަވަންދޫ މަދަރުސާ'ގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުން ހިންގާ ސުކޫލަކީ އިހަވަންދޫ ރައްޔިތުން ކުރިން ހިންގަމުން އައިސްފައިވާތަނެކެވެ. މިތަނުގައި ގުރޭޑު1 ކުން ފެށިގެން ގުރޭޑް 12ސައިންސާއި ކޮމާސް ސުޓްރީމުން ތައުލީމު ހާސިލް ކުރެވެއެވެ. ރައްޔިތުން ސަރުކާރާ މިސުކޫލު ހަވާލުކުރި އިރުވެސް މިތަނުގައި އޭލެވެލްގެ ފެންވަރަށް ތައުލީމުހާސިލް ކުރެވެއެވެ.

އިހަވަންދޫ މަދަރުސާގައި ލައިބްރަރީޢަކާއި އޯޑިއޯވިސުއަލް ރޫމަކާއި ކޮމްޕިއުޓަރ ލެބަކާއި ކެމިސްޓުރީ އަދި ފިޒިކްސް ލައިބުރަރީއެއް ހުރެއެވެ. އިހަވަންދޫ ސުކޫލް ފާހަގަ ކުރެވެނީ އިހަވަންދުގެ ޝަރަފާއި ފަޚުރުގެ ގޮތުގައެވެ. އިހަވަންދޫއަށް އެންމެގިނައިން ރީތިނަން ހޯދައިދީފައި ވަނީ އެސުކޫލުގެ އިސްވެރިންނާއި މުދަށްރިސުންގެ މަސައްކަތުން ހިތްވަރުގަދަ ވިސްނުންތޫނު ޠާލިބުންނާއި ޠާލިބާއިންނެވެ. އެއީ ގުރުއާން މުބާރާތްތަކުން ވިޔަސް ވާހަކަދެއްކުމުގެ މުބާރާތްތަކުންވިޔަސް ލިޔުމުގެ މުބާރާތްތަކުން ވިޔަސް ނުވަތަ ކުޅިވަރުން ކަމުގައި ވިޔަސް އިހަވަންދޫ ސުކޫލުގެ ދަރިވަރަކު އެންމެ ޝަރަފުވެރި އިނާމު އާދެ  ވަނަ ނުގެންނަ ފަހަރެއް މަދުވާނެއެވެ. ހާއްޞަކޮށް މިއަހަރަކީ އެޝަރަފުވެރިކަމަށް އިތުރު ބޮޅެއް އިތުރުކޮށްލި ފަހަރެކެވެ. ޖީސީއީ އޯލެވެލް އިމްތިހާނުން ތިން ދަރިވަރަކު  މުޅިދުނިޔެއިން އެއްވަނަ ހޯދައިފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުންގަދަ ދިހައެއްގައި އިހަވަންދޫ ސުކޫލުގެ  6 ދަރިވަރަކު ހިމެނިފައި ވެއެވެ.

މިރަށުގައި އަމިއްލަ ފަރާތަކުން 'ވަފާ ޕްރީ ސްކޫލް' ގެ ނަމުގައި ހިންގާ (ޔޫކޭޖީ އާ ހަމައަށް ކިޔަވާދޭ) ޕްރީ ސްކޫލެއް ހުރެއެވެ. އަދި ގުރޭޑް ބާރައާ ހަމައަށް ކިޔަވާދޭ 2 ޓިއުޝަން ސެންޓަރުވެސް ހުރެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އިހަވަންދޫ ކުލަބު ޕޯލްސްޓަރ އިން ( ހިލޭސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމާއަތެއް) ހިންގާ 1 ގުރުއާން ކިލާސް ހުރެއެވެ. މި ކިލާހުގައި ކިޔަވައިދެނީ ޕާކިސްޠާނުގެ ޤާރީއެކެވެ.

ސިއްހަތު

އިހަވަންދޫގައި ސަރުކާރުން ހިންގާ އެއް ސިއްހީ މަރުކަޒުހުރެއެވެ. މިރަށުގައި ހުންނަނީ 2 ޑޮކްޓަރަން ތިބެއެވެ. މީގެ އިތުރުން 2 ހެލްތުވޯކަރުންނާއި 1 ކޮމިއުނިޓީ ހެލްތް ސުޕަވައިޒަރެއް ހުރެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އިހަވަންދޫއަށް ނިސްބަތްވާ ގިނަ ނަރުހުންތަކެއް ތިބިކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އަދި 3 ފޫޅުމައިން ތިބެއެވެ. ރަށުގައި ހުންނަނީ ޖުމްލަ 2 ބޭސްފިހާރައެވެ. މިދެތަނަކީވެސް އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ރަށުގައި ހިންގާ ތަންތަނެވެ. ޔުނިސެފްގެ އެހީގައި ،މިރަށުގައި 30 ޖެނުއަރީ 1993 ގައި ބިންގާއަޅާ 23 މެއި 1995 ގައި ހުޅުވާފައިވާ އަންހެނުންގެ މަރުކަޒެއް ހުރިނަމަވެސް އިހަވަންދޫގައި ސިއްހީމަރުކަޒެއް އެޅުމާއި ގުޅިގެން  މިހާރު އެތަނުގައި ޙިދުމަތް ނުދޭކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.

ނަރުދަމާއާއި ފެނާއި ކަރަންޓް އަދި ތިމާވެށި

ރަށުގެ މީހުން ފާހާނާގެ ނިޒާމް ބޭނުން ކުރަނީ ގޭގެ ތަންކޮޅު ކޮޅުގައި ކުދިކުދި ޖަންގުޝަން ހަދައިގެންކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އެއްވެސް ހާލެއްގައި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރެވިފައެއްނުވެއެވެ. ނަރުދަމާ ނިޒާމު ގާއިމުކުރާނެކަމުގެ ހުވަފެންތައް 2007 ކުން ފެށިގެން އިހަވަންދޫ ރައްޔިތުންނަށް ސަރުކާރުރުންދަނީ ދަށްކަމުންނެވެ.

އިހަވަންދޫގައިވެސް ވަނީ އެހެން ރަށްތަކެކޭ އެއްފަދައިން ފެންލޮނުވުމުގެ މައްސަލަ ދިމާވެފައެވެ. އެހެންކަމުން ކުރިން ބިމުންނަގާފެން ބުއިމަށް ބޭނުން ކުރިނަމަވެސް މިހާރުވަނީ އެގޮތަށް ފެން ބުއިމަށް ބޭނުން ނުކުރެވޭ ދަރަޖައަށް ފެން ނުބައި ވެފައެވެ.

މިހާރު އިހަވަންދޫގައި ވަނީ 24 ގަޑިއިރު ކަރަންޓުގެ ޙިދުމަތް ދޭނަފަށާފައެވެ.  އިހަވަންދޫ އިންޖީނުގެ ރައްޔިތުން ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ހުރުމަށްފަހު މިދިޔަ އަހަރުން ފެށިގެން ވަނީ އަޕަރ ނޯތު ޔުޓުލިޓީ ކުންފުނީގެ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެހިފައެވެ.

ތިމާވެށީގެ މައްސަލައަކީ ރާއްޖޭގެވަރަށް ގިނަ ރަށްތަކަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަމެކެވެ. ހަމަ އެބީދައިން އިހަވަންދޫއަށް ވެސް ތިމާވެށީގެ މައްސަލަވަނީ ކުރިމަތި ވެފައެވެ. އެގޮތުން އެންމެ ފާހަގަ ކުރެވޭ ކަމަކީ ރަށްގިރުމުގެ މައްސަލައެވެ. މިގޮތުން އިހަވަންދޫ އުތުރުފާރާތުގައި އޮންނަ ކުޅިމަގު ސަރަހައްދުވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގިރާފައެވެ. މީގެއިތުރުން ކުނީގެ މައްސަލައަކީ ވެސް ވަކި ކުޑަމައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އެމައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުންވަނީ އިހަވަންދޫގައި ކުނިކޮށްޓެއް ބިނާކޮށްދީފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ގިނަދުވަހަށް ހަލާކުނުވާ ވައްތަރުގެ ކުނި ބޭރުކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރެވިފައި ނެތްކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.