އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރިކަން

ތަޢުރީފް

ދުވަސްތައް މަސްތަކަށް، އަދި މަސްތައް އަހަރުތަކަށް ބަދަލުވަމުން އެބަހަރަދެއެވެ. ޒަމާންތައް ކަޑަތު ކުރަމުން އެހުރެދަނީއެވެ. އެއާއެކު ކަންކަމުގައި ގެންގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި އެކިކަންކަމަށް ބޭނުންކުރި  ވަޞީލަތްތައް ވެސް ބަދަލުވެއްޖެކަން ޔަޤީނެވެ.

މީގެ ތިރީހަކަށް ސާޅީހަކަށް އަހަރު ކުރިއަށް ނަޒަރު ހިންގާލުމުން، އެދުވަސްވަރު ނުފެންނަ ފެންވަރުގެ ގެތަކާއި އޮޑިދޯނިފަހަރު ފެންނާނެކަން ޔަޤީނެވެ. އެކަމަކު އެކަން އެނގޭނީ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށެވެ. އެމީހުން އެދުވަސްވަރުގެ ހާލަތު ކިޔާދޭއިރު އެވާހަކަތައް ކިޔާދެއެވެ. އެނގޭކަމަކީ މުޅި ދިވެހި ރާއްޖެއަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތައް އިހަވަންދޫއަށްވެސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ނަމަވެސް އަންނާނެކަމެވެ.

މީގެކުރިން އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާ ލިޔުންތަކުގައި އިހަވަންދޫ ރައްޔިތުންގެ ހޭލުންތެރިކަމަށާއި ތަޢުލީމަށް ބަލާލެވިފައިވާނެއެވެ. މިފަހަރުގެ ލިޔުމުގައި ނަޒަރު ހިންގާލަން ގަސްތު މިކުރަނީ އިހަވަންދޫގެ މައިގަނޑު މަސައްކަތް ކަމުގައިވާ މަސްވެރިކަމަށެވެ.

މީގެ 30 ކަށް 40 އަހަރު ކުރިން އިހަވަންދޫގައި މަސްވެރިކަން ކުރިގޮތް

އަޅުގަނޑު މި މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަށްޓަކައި، ދުވަސްވީ މުސްކުޅިންގާތުން ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް މަޢުލޫމާތު އޮޅުން ފިލުވީމެވެ. ހުރިހާ އެންމެންވެސް ބުނަމުން ދިޔައީ އެޒަމާނުގައި މަސްވެރިކަން ކުރީ، ރިޔަލު ދޯނިފަހަރުގައި ކަމެވެ. އެއީ މިހާރު މިހުންނަ ވަރުގެ ބޮޑެތި ދޯނިފަހަރު ނޫންކަމަށެވެ. އަދި މަސްބޭނުމަށްޓަކައި އެހާދުރަށް ނުދާވާހަކައެވެ. އެޒަމާނުގައިވެސް މަސްބޭނުމަށްޓަކައި ބޭނުން ކުރީ ދޮށްޓެވެ. ނުވަތަ ކަންވާރެވެ. މަސްއައިންތައް ހުންނަތަންތަން ބަލަނީ،  ދޫނިތައް އުޅޭނޫޅޭ ގޮތަށް ބަލައިގެންނެވެ.  

މިހާރާ ޚިލާފަ އެޒަމާނުގައި މަހަށްދާނީ ފަތިސް ނާމާދުކޮށްލާގެންނެވެ. އަދި ދޯނީގައި ފެންހިކުމަށް ބޭނުން ކުރަނީ އަތުޕަންޕެވެ. އެޒަމާނުގައި، މަސްވެރިކަން ކޮށްގެން ލިބޭ މަސް ވިއްކޭނެ ގޮތް ނުހުންނަކަމަށެވެ. އެންމެ ގިނައިން މަސްބާނާ އުޅޭ އަދަދަކީ ހައްސަ އެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 600 ހާ މަހެވެ. ޖޫންޖުލައި އައުމުން ދޯނިފަހަރު އެހެލައި ހަރުގެ ތަކަށްލާ ބަނދުކުރެއެވެ. އެހެންގޮތަކަށް ބުނަނީނަމަ މަސްވެރިކަން ކޮށް އުޅުނީ ހަމައެކަނި އިރުވައި މޫސުމުގައޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

އަޅުގަނޑު މިލިޔުން ސިޔާސީ ކުރާކަށް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ރާއްޖެއަށް ތަރައްޤީ އަންނަން ފެށުނު ހިސާބުން މަސްވެރިކަންކުރާ ވަސީލަތްތަކަށް ކޮންމެވެސް މިންވަރެއްގެ ބަދަލުތަކެއް އަންނަން ފެށިއެވެ. އެއީ 1978 ގެ ފަހުންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް 1974 ގައި ރާއްޖޭގެ ދޯނިފަހަރުގައި އިންޖީ އަޅަން ފެށިކަން އެއީ ސާބިތުވާން އޮތް ހަގީގަތެކެވެ.

މި ވޭތުވެދިޔަ 30 ކަށް 40 އަހަރު ދުވަހު ތެރޭގައި އިހަވަންދޫގައި މަސްވެރިކަން އިތުރު ހަރުފަތަކަށް

1978 ގެ ފަހުން ރާއްޖެއަށް އަންނަމުންދިޔަ ތަރައްޤީއާއެކު އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރިންވެސް ހޭލުންތެރިވާން ފަށާފިއެވެ. ރާއްޖޭގެ އެހެން ރަށްރަށުގެ މަސްވެރިކަން ކުރާ އުޅަނދުފަހަރެކޭ އެއްގޮތަށް އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރި އުޅަނދުފަހަރުގައިވެސް އިންޖީނުއަޅާ އެބައިމީހުންގެ މަސައްކަތްތައްވެސް މެކުހަށް ޖަހާފިއެވެ. މަސްއައިންތައް ހޯދޭނެ އިތުރު ވަސީލަތްތައް އެބައިމީހުންގެ ދޯނިފަހަރުގައި ބަހައްޓަން ފަށާފިއެވެ. ރޭނގަޑު އަނދިރިގައިވެސް މަސްވެރިކަން ކުރެވޭނެ ގޮތަށް އެއުޅަނދުތައް ތައްޔާރުކުރެވިއްޖެއެވެ. ކުރިން އަތުން ކުރަމުން ދިޔަ ބައެއް މަސައްކަތްތައް ކަރަންޓުން ބޭނުންކުރެވޭ ގޮތަށް ބަދަލުކޮށްފިއެވެ. ޖީޕީއެސް އާއި ދުރުމި އަދި ޗާޓުތަކީ ސެޓުތައް ނުވަތަ ފޯނުތައް އެދޯނިފަހަރުގައިވެސް ބޭނުންކުރަން ފަށާފިއެވެ. އަދި މަސްގިނަ ވަގުތަށް ރައްކާކޮށްފަ ބެހެއްޓޭ ކަހަލަ ނިޒާމްތައް އެއުޅަނދުފަހަރުގައި ގާއިމްކުރަން ފަށައިފިއެވެ. ކުރިން އެންމެ ހައްސައެއް ބޭނި އޮޑިފަހަރުގެ ވެރިން އެމީހުންގެ އުޅަނދުފަހަރު އެތައްއެތައް ޓަނުގެ މަސް ބެހެއްޓޭ ގޮތަށް  އެއޮޑިދޯނިފަހަރުތައްޔާރުކިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މަސްވެރިކަމުން އިހަވަންދޫގެ ކުޑަކުޑަ އާބާދީއަށް އެތައްއެތައް މަންފާއެއް ލިބެންފަށާފިއެވެ.

ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އިހަވަންދޫގެ ފަޅުގަ ހަންމަތަ ނުކޮށްލެވޭހާގިނަ  އަދި ބޮޑެތި މަސްވެރި އުޅަނދުފަހަރު ބަންނަންފަށާފިއެވެ. އަދި އެދޯނިފަހަރުގައި ބޮޑެތި އިންޖީނުތައް އަޅަންފަށާފިއެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް ބޭނުންވަނީ އެސަރަހައްދުގައި އޮތް އެންމެ ބާރަށް ދުވާ ދޯންޏަކީ އެމީހެއްގެ ދޯންޏަކަށް ހަދާށެވެ. އެކަން ކިތައްމެހާ ރަނގަޅަކަށްވެސް ކުރެވުނެވެ.

 އާއްމުގޮތެއްގައި އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރިން އެމީހުންގެ އަނބިދަރިންނާއެކު ވަގުތުތައް ހޭދަކުރެވޭގޮތަށް މަސްވެރިކަން ބައްޓަންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ބަދަލުގެންނަން ޖެހިއްޖެއެވެ. ސަބަބަކީ ތެޔޮ އަގުބޮޑުވުމާއި ކުރާމަސައްކަތުން ދެކޮޅު ޖެއްސެން ނެތުމެވެ. ކުރިން އާމްދަނީ ލިބުނު ގޮތަށް ނުލިބުމެވެ. ހުރިހާ ދުވަހު ކުރަމުން އައި ކަނޑުމަހުގެ މަސްވެރިކަން ނުވަތަ ކަޅުބިލަމަހުގެ މަސްވެރިކަމުން ދެކޮޅު ޖެއްސެން ނެތުނީއެވެ. ކަންނެލި މަސްވެރިކަން ކުރާމީނުންނަށް ފާޑިކިޔަމުންދިޔަ އިހަވަންދޫގެ ގިނަމަސްވެރިންނަށްވެސް އެންމެ ފަހުން ކަންނެލި މަސްވެރިކަމުން ލިބޭ މަންފާ ރަނގަޅުކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވުނީ ކަންނޭނގެއެވެ.

އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރިންވެސް ކަންނެލި މަސްވެރިކަމަށް

ޒަމާންތައް ބަދަލުވަމުން އައިސް އިހަވަންދޫގެ މަސްވެރިންވެސް ކަންނެލި މަސްވެރިކަންވެސް ކުރަންފަށައިފިއެވެ. އެމީހުންގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑު ވާހަކަ ދައްކާލި މީހުން ބުނަނީ ކަންނެލި މަސްވެރިކަމުން ގިނަގުނަ މަންފާތަކެއް ކުރެއެވެ. އަދި ހުންނަންޖެހޭ ކޮލެޓީގައި ގެނެވިއްޖެނަމަ ކަނޑުމަހުގެ އަގަށްވުރެ މާ ރަނގަޅު އަގެއް ލިބޭކަމަށެވެ.

އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ އިހަވަންދޫއާއި ރާއްޖޭ މަސްވެރިކަން ތިޔާގިވެ އެންމެން ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ހެޔޮތަޢުފީޤް ﷲ މެދުވެރިކޮށް ދެއްވުމެވެ. އާމީން!