އުމަވީ ދަޢުލަތުގެ އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެއް ޚަލީފާ ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް3

 

-->

  ލިޔުނީ: އަޙްމަދު ޢާޞިމް 

 7.   ޚަލީފާކަމުގެ ކުރި

ޚަލީފާކަން ލިބިވަޑައިގެންނެވުމުގެ ކުރިން، ޢަބްދުލް މަލިކު ބުނު މަރްވާނުގެ އަރިހުގައި ގަނޑުވަރުތެރޭގައި ޙާއްޞަގޮތަކަށް ގެންގުޅުއްވިއެވެ. ވަލީދުގެ ވެރިކަމުގައި ހިޖުރައިން 87 ވަނައަހަރުން 93 ވަނައަހަރަށް މަދީނާގެ ވާލީއަކަށް ހުންނެވިއެވެ. އޭރު އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުފުޅަކީ، 25 އަހަރެވެ. ހައްޖާޖުބުން ޔޫސުފުގެ އެދިވަޑައިގެންނެވުމުގެ މަތިން ވާލީކަމުން ވަކި ކުރައްވައި، ޚަލީފާގެ އަރިހުގައި ދިމިޝްޤުގައި ޙާއްޞަ ޤަދަރެއް ދީފައި ބެހެއްޓެވިއެވެ.
އެއަށްފަހު، ސުލައިމާނަށް ޚަލީފާކަން ލިބިވަޑައިގަތުމުން އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުގައި މުސްތަޝާރެއްގެ ގޮތުންނާއި ވަޒީރެއްގެ ގޮތުން އަރިހުގައި މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވިއެވެ. ހިޖުރައިން 87-92 އަށް އަމީރުލް ހައްޖުގެ ގޮތުގައި ހައްޖުގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތެވެ.

8.   ޢުމުރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒުގެ މުރައްބީންނާއި އުސްތާޛުން

ޢުމުރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒްގެ ޝުޔޫޚުންގެ އަދަދަކީ 33 ކަމަށް ބުނެވެއެވެ. އޭގެތެރެއިން 8 ބޭކަލުންނީ ޞަޙާބީންނެވެ އަނެއް 25 ބޭކަލުންނަކީ ތާބިޢީ ބޭކަލުންނެވެ. ފާހަގަކޮށްލަންޖެހެނީ އަނަސްބުން މާލިކާއި، ޢަބްދުﷲބުން ޢުމަރު ބިން ޙައްޠާބާއި، ޢަބްދުﷲ ބުން ޖަޢުފަރު ބިން އަބީޠާލިބާއި، ޢުމަރުބުން އަބީ ޞަލަމަތުލް މަޚްޒޫމީއާއި، އައްޞާއިބު ބުނުލް ޔަޒީދާއި، ޔޫސުފްބުނު ޢަބްދުﷲ ބުނު ސަލާމާއި، ޢުބައިދުﷲބުނު ޢަބްދުﷲ ބުން ޢަތަބަތު ބުން މަސްޢޫދު ހިމެނިވަޑައިގަންނަވަނީ ޞަހާބީ ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައެވެ.

3.   ޙަލީފާކަމަށް އިސްކުރެއްވުން

ޢުމަރުބިން ޢަބްދުލް ޢަޒިޒް އުމަވީ ދަޢުލަތުގެ ވެރިކަމަށް އިސްކުރެވުނީ ސުލައިމާނުބުން ޢަބްދުލް މަލިކު އަވަހާރަ ވުމުންނެވެ. އެއީ ހިޖުރައިން 99 ވަނަ އަހަރުގެ ޞަފަރުމަހުގެ 10 ވީ ހުކުރު ދުވަހުއެވެ. ސުލައިމާނުބުން ޢަބްދުލް މަލިކުގެ ބޭފުޅުން ތުއްޕުޅުކަމުގެ ސަބަބުން އޭނާ އެދަޢުލަތުގެ ވެރިކަން ޢުމަރުބިން ޢަބްދުލް ޢަޒިޒާއި ހަވާލުކުރެއްވީ އޭނާގެފަހުން ވެރިކަމަށް ޔަޒީދުބުން ޢަބްދުލްމަލިކު އިސްކުރެއްވުމަށް ވަޞީއަތް ކުރައްވަމުންނެވެ. ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ވެރިކަމާއި ހަވާލުކުރެއްވުމުން މިސްކިތައް ވަޑައިގެން މީސްތަކުންނާ މުޙާތަބު ކުރައްވާ ވިދާޅުވިއެވެ. " އެންމެހާ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިމަންކަލޭގެފާނަށް މިކަންތައް މިހަވާލުކުރެވުނީ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ހިޔާލު އެކަމާމެދު ނުހޯދައެވެ. އަދި އެކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އެދިވަޑައިގަތުމަކާ ނުލައެވެ. އަދި މުސްލިމުންގެ މަޝްވަރާއަކާވެސް ނުލައެވެ. ތިޔަބައިމިހުންގެ ބޮލުގައި ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ބައިއަތު ހިފުމަށް އެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުން ތިޔަބައިމީހުން މިނިވަންކޮށް ފީމެވެ. ތިޔަބައިމީހުން އެދޭމީހަކު ފަހެ، ހޮވާހުށިކަމެވެ." އެހިނދު އެންމެންގެ އަޑަކަށްވީ" އަޅުގަނޑުމެން ކަލޭގެފާނު އަމީރުލް މުޢުމިނީނަކަށް ހޮވައިފީމުއެވެ."

ޚަލީފާކަމަށް އައުމާއިގުޅިގެން ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒްގެ ހަޔާތް ދެބަޔަކަށް ބަހާލެވެއެވެ. އެއީ ހަލާފާކަމުގެ ކުރީގެ މުއްސަނދި ދިރިއުޅުއްވުމާއި ޚަލީފާކަން ލިބިވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު ބަދަލުވެގެންދިޔަ މަސައްކަތްތެރިކަމުގެ ދިރިއުޅުއްވުމެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މުއްސަނދިކަމުގެ އަސަރު ހިޖާޒުކަރައަށް، ޝާމުކަރައަށް، މިޞްރަށް، ޔަމަނަށް، ބަޙްރަޢެނަށް ފެތިގެން ގޮސްފައި ވެއެވެ. އަހަރަކު 40000 ދިނާރު އެކަލޭގެފާނަށް ލިބިވަޑައިގަންނަވަމުން އައިކަމަށް ބުނެވެއެވެ.

 ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ވެރިކަން ޤަބޫލުކުރައްވާ ވަރަށް އަސަރުގަދަ ތަޤުރީރެއް ދެއްވިއެވެ. އެތަޤުރީރުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. " މިއުއްމަތް، ޢާލަމްތަކުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއާއި، ނަބިއްޔާއާއި ފޮތާއި މެދު ދެބަސްނުވާކަން ކަށަވަރެވެ. އެކަމަކު މިއުއްމަތް ދެބަސްވެފައިވަނީ ދީނާރާއި ދިރުހަމާ ހެދިއެވެ. (އެބަހީ ފައިސާއާއި މެދުއެވެ) ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންކަލޭގެފާނު އެއްވެސް މީހަކަށް ބާޠިލުގޮތުގައި އެއްޗެއް ނުދެއްވާ ހުށީމެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަކީ އެއްޗެހިތަކެއް އެއްކުރައްވާނޭ މީހެއްނޫނެވެ. އެކަމަކު ތިމަންކަލޭގެފާނު ވެވަޑައިގަންނަވާނީ އެއެއްޗެއް އޮންނަންޖެހޭ ތަނެއްގައި ބާއްވާ މީހަކަށެވެ. "
އެކަލެގެފާނަށް ދުނިޔޭގެއުފަލާ އަރާމަކީ އެހާ މުހިންމު އެއްޗަކަށް ނުވިއެވެ. ގަނޑުވަރުތަކާއިބާނދީންނާއި ޖާރިޔާއިން ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައެއް ނުގަތެވެ. ދިރިއުޅުއްވަންބޭނުންފުޅުވީ އެންމެ އާދައިގެ ސާދާ ދިރިއުޅުއްވުމެކެވެ. ދިރިއުޅުއްވީޢާދައިގެ ގެއެއްގައެވެ ޚަލީފާއަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ގަނޑުވަރު ދެއްވީ ސުލައިމާނު އިބުނު އަބުދުލް މަލިކުގެ އާއިލާއަށެވެ. ޝާހީ ހެދުން ކޮޅުގެބަދަލުގައި ތުރުކުރެއްވީ އާދައިގެ ލިބާސްކޮޅެކެވެ. ޚަލީފާއިންތުރުކުރެއްވި ހެދުންކޮޅުތައް ވިއްކާލައްވައި ލިބުނުފައިސާ ބައިތުލް މާލަށްޖަމާކުރެއްވިއެވެ.
 އެއަށްފަހު ޝަހަރުތެރެއަށް ޟިހުން ފޮނުވައި އެއްވެސްކަހަލަ ޝަކުވާއެއް އޮތްމީހަކު ހުރިނަމަ އެޝަކުވާއަކާގެން އައުމަށް ގޮވާލެއްވިއެވެ. އުންމަވީ ދަޢުލަތުގެ ހާންދާނުގެ އެންމެންގެ ކިބައިން ރައްޔިތުންނަށް ލިބެންވެފައި ހުރި ހުރިހާ ހައްޤުތައް ރައްޔިތުންނަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވިއެވެ.  އެހެނދު ހަވާރިޖުން އެބައިމީހުންގެ މެދުގައި މަޝްވަރާކުރުމަށްފަހު އެކަލޭގެފާނާއި ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ނުކުރުމަށް ނިންމެވިއެވެ.
ރައްޔިތުންގެ ހައްޤުތައް އަދާކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއިރު ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް އަޒީޒް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެއްޓެވީ އެކަލޭގެފާނާއި އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުންނާއި ގޭތެރެއިންނެވެ. ޢުމަރުގެފާނުގެ އަތްޕުޅުގައި އޮތް އަނގޮއްޓިކޮޅެއްގައި ހުރި ޖަވާހިރެއް ބައިތުލްމާލަށް ލެއްވިއެވެ. އެއީ އަލްވަލީދު އެނާއަށް ދެއްވި އެއްޗެކޭ ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އެކަލެގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުން ފާޠިމަތުބިން ޢަބްދުލްމަލިކުބުން މަރްވާން އެކަމަނާގެ އިޙްތިޔާރު ކުރެއްވީ ބައިތުލްމާލަށް ރައްދުކުރައްވާފައި ޢުމަރުގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލެއްގެ ގޮތުގައި އިންނެވުމަށެވެ. ތާރީހުން އެނގޭގޮތުގައި ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ބައިތުލްމާލުގެ އެއްވެސް އެއްޗެއް ބޭނުމެއް ނުކުރައްވައެވެ. ޢުމަރުބުނުލް ހައްޠާބު ބައިތުލްމާލުން ދުވާލަކު ދެ ދިރްހަމު ނަންގަވާކަމަށް ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒިޒަށް ދެންނެވުމުން ވިދާޅުވީ" ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަތްޕުޅުގައި ފުދޭވަރަށް މުދާ އެބަހުއްޓެވެ."

އާންމު ރައްޔިތުންނަށް އަދާކުރަންޖެހިފައި ހުރި ތަކެތި ހަވާލުކުރުމުގައި ޢުމަރުގެފާނު މާބޮޑު ތަޙްޤީގުތަކެއް ނުކުރައްވައެވެ. އެއީ އުމަވީ ދަޢުލަތުގެ ހަލީފާއިންގެ އަނިޔާވެރިކަން އޭނާއަށް ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގެންފައި ވާތީއެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި މީސްތަކުންގެ ހައްޤުތައް އަދާކުރައްވަމުން ވަޑައިގެން ޢިރާޤުގެ ބައިތުލްމާލު މުޅިން ހުސްވިއެވެ. ސުލައިމާން ބުން ޢަބްދުލްމަލިކު އަވަހާރަވުމުގެ ކުރިން، ޢުޠްބަތުބިން ސައީދުބުނުލް ޢާޞްއަށް 20000 ދީނާރު ދިނުމަށް ލިޔުއްވާފައި ވެއެވެ. މިކަމާމެދު ޢުމަރުގެފާނު ވިދާޅުވީ އެއީ މުސްލިމުންގެ ހަތަރުހާސް ގެއަށް ފުދޭނެ މިންވަރެކެވެ. ތިމަން ކަލޭގެފާނު ކަލެއްއަކަށް ތިޔަފައިސާއެއް ނުދެއްވާ ހުށީމެވެ. އެހެން މީހަކު ވެރިކަމަށް އިސްވަންދެން ކަލޭ އިންތިޒާރު ކުރިއަސް އެންމެ ރަނގަޅެވެ.

ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚާންދާން ބޭފުޅުންނަށް ލިބިވަޑައި ގަންނަވަމުން ދިޔަ ޙާއްޞަ މުސާރަޔާއި އެހެނިހެން އިނާޔަތްތައް ކަނޑުއްވައި ލެއްވެމުން އެކަމުގެ ޝަކުވާ އެކަލޭގެފާނުގެ ބޮޑުދާތައިފުޅުގެ އަރިހަށް ގެންދެވިއެވެ. ބޮޑުދާތައިފުޅު އުމަރުގެ ފާނުގެ އަރިހަށް ވަޑައިގެން ދެންނެވިއެވެ. ކަލޭގެފާނުގެ ތިމާގެ ބޭފުޅުން ކަލޭގެފާނު ކަންތައް ކުރައްވާގޮތާމެދު އެބަ ޝަކުވާ ކުރައްވައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު އެބޭފުޅުންނަށް ލިބިވަޑައިގަންނަވަންޖެހޭ ހައްޤު މަނައެއް ނުކުރައްވަމެވެ. ބޮޑުދައިތާފުޅު ދެންނެވިއެވެ. އަޅުގަނޑު ބިރުގަންނަނީ އެބޭފުޅުން ކަލޭގެފާނާއި ދެކޮޅަށް ތެދުވެ ވަޑައިގެންފާނެތީއެވެ. އެހިނދު ވިދާޅުވީ ކީކޭތޯއެވެ.

ޤިޔާމަތްދުވަސް ފިޔަވައި އެހެންދުވަހެއް ދެކެ ބިރުފުޅެއްނުގަނެއެވެ. އެދުވަހުﷲ މެނުވީ އެހެން ފަރާތަކުން ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ހިމާއަތެއް     ނުވެއެވެ.
މިފަދައިން އަމަލުފުޅުތައް ބެހެއްޓެވުމުގެ ސަބަބުން ޚަވާރިޖުންގެ މައްސަލަހަމަޖެހުނެވެ.

( ނުނިމޭ)