އުމަވީ ދަޢުލަތުގެ އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެއް ޚަލީފާ ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް 4

-->

  10.  އުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒުގެ ޚަލީފާކަމުގެ ތެރެއިން ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަންތައްތައް

ޚަލިފާކަމަށް އިސްވެވަޑައިގެންނެވުމާއެކު، އެކަމުގެ މައްސޫލިއްޔަތު މަތިން ހަނދުމަފުޅުވެ އެކަމުގެ ޝުޢޫރުތައް ތާޒާވާން ފެށިއެވެ. މީސްތަކުންނަށް ހަލާފާއިން ކުރައްވަމަން ގެންދިޔަ އަނިޔާތައް ހުއްޓުވިއެވެ. ޞުލައިމާނުގެފާނު ފަސްދާނުވެޑުވުމަށްފަހު، ވަޑައިގެންނެވީ ޚަލީފާގެ ސަވާރީގައެވެ.
ހަމައެދުވަހު އެސްވާރީ ވިއްކަވާލައްވާ ލިބިވަޑައިގެން ފައިސާ ބައިތުލް މާލައްލެއްވިއެވެ. ދަރުބާރުގައި ހުރި ސަނދުވާ ކޮޅުތަކާއި ދޫލަކޮޅުތައް ވިއްކަވާލެއްވުމަށްފަހު، ބައިތުލްމާލަށް އެފައިސާ ލެއްވިއެވެ. ކުރިން ބޭނުންކުރެއްވި ރީތި އަގުބޮޑު ފޭރާންކޮޅުތަކާއި، މީރުރަހަލާ ކައިބޯތަކެތި ބޭނުންކުރެއްވުން ހުއްޓާލެއްވިއެވެ. ހާދިމުން ލައްވާ ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި މަސައްކަތްޕުޅު އަމިއްލަފުޅަށް ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ.

މީސަތަކުންގެ އަތުން އަތުލައި ގަނެވިފައިވާ ބިންތައް އޭގެ ޙައްޤުވެރިންނަ ރައްދުކުރެއްވިއެވެ. ޙައްޤުވެރިއެއްނެތްނަމަ އެބިމެއް ބައިތުލްމާލަށް ލެއްވެވިއެވެ. އަނިޔާވެރި ވާލީން ވަކިކުރައްވާ އާ ބޭފުޅުން އައްޔަން ކުރެއްވިއެވެ. މިގޮތުން އުސާމާބުނު ޒައިދުލް ތޫޚީ މިޞްރުގެ ޞަދަޤާތުގެ ބައިން ވަކިކުރެއްވުމާއި، ޒައިދުބުން އަބީމުސްލިމް އަފްރީޤިޔާގެ ވާލީކަމުން ވަކިކުރެއްވުމާއި، ޞާލިޙްބިން ޢަބްދުއްރަޙްމާން ޢިރާޤޫގެ ވާލީކަމުން ވަކިކުރެއްވުމާއި، އަލްހާރިޘް ބުން ޢަބްދުއްރަހުމާނު އައްޘަޤަފީ އަންދަލުސްގެ ވެރިކަމުން ވަކިކުރެއްވުން ހިމެނެއެވެ.

އެދުވަސްވަރު ހިނގަމުންދިޔަ ހަނގުރާމަތައް ހުއްޓަވާލެއްވިއެވެ. ދީނަށް ގޮވާލެއްވުމުގައި ހިކުމަތާއި ރިވެތި ގޮތުން، ވައުޡާއި، ނަސޭހަތް ރިވެތި އުސޫލުން މީސްތަކުންގެ ހިތްތައް އިސްލާމްދީނަށް ލަންބަވާލެއްވިއެވެ. މި ގޮތުން ސިންދުކަރައިގެ ގިނަބަޔަކާއި، ރަސްރަސްކަލުން އިސްލާމް ވިއެވެ. އަދި މިސްރާއި ސޫރިޔާ އާއި ފާރިސް ކަރައިގެ ބައެއް މީހުން އިސްލާމްވުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

އަރަބީންނާއި އަޖަމީން، އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި އައިސްފައިވާ ފަދައިން ހަމަހަމަ ބައެއް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ.

އިސްލާމީ ރިސާލަތު ފެތުރުއްވުމުގައި ދީނަށް ގޮވާލާނެ ގޮތްތަކެއް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ. ރާބުއިމާއި، ޒިނޭތްކުރުމުގެ އާދަތައް މަނާކުރެއްވިއެވެ. މިނެކިރުމުގެ ކަންތައްތައް ހަމައަކަށް އެޅުއްވިއެވެ.

ވެރިކަމުގެ ދަށުގައިވާ ދަނޑު ބިންތަށް އިސްލާހުކޮށް ސާފުކުރެއްވިއެވެ. ފަޤީރުންނަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އެހީތެރިވެ ވަޑައިގެން އުޅުއްވިއެވެ.  

2.   ފުތޫޙާތު

މަސްލަމާ ބުނު ޢަބްދުލް މަލިކުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި، ޤުސްޠަންޠީނިޔާ ހިޞާރުކޮށްގެން ތިއްބެވި އިސްލާމީ ލަސްކަރަށް ކާބޯތަކެތި ފޮނުއްވެވިއެވެ. ކޮޑަދަސްކޮޅެއްފަހުން ޙިޞާރު ރޫޅާލެއްވުމަށްފަހު، އެނބުރިވަޑައިގެންނެވުމަށް މުސްލިމާއަށް އެންގެވިއެވެ.

ޙާޠިމްބުން ނުޢުމާނު ބާހިލީ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ތުރުކީއާއި އަޒުރުބައިޖާނަށް ޙަމަލާދިނުމަށް ފޮނުއްވެވިއެވެ. އެއީ އެތާދިރިއުޅޭ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ޖަމާއަތެއްގެ ބަޔަކު ގަތުލުކޮށް އެމީހުންއަތުން އެތަންނިގުޅާ ގަތުމުން އެއަށްފަހު، އެކަލޭގެފާނުގެ އަތްޕުޅުން ތުރުކީބަލިވެ ވަރަށް ގިނަބަޔަކު ގަތުލުވެގެންދިޔައެވެ.

ވަލީދުބުން ހިޝާމުލް މުޢީޠީއާއި އަމްރުބުނުލް ޤައިސިލް ކިންދީ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ޙިމްޞްއަށް ހަމަލާދިނުމަށް ލަޝްކަރެއްފޮނުއްވެވިއެވެ. އެއަށްފަހު އައްސަމްޙު ބުނުމާލިކުލް ޚަވަލާނީ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ފަރަންސޭސިވިލާތަށް ހަމަލާދިނުމަށް ސުޕޭނުގައި އޮތް އިސްލާމީ ލަޝްކަރު ފޮނުއްވިއެވެ. އޭނާ އެލަޝްކަރައިގެން ބުރާންސް ފަރުބަދަ ހުރަސް ކުރައްވާ، ސަބްތު މާނިޔާއާއި،ޕުރޮފެންސްތެރެއަށް ވެދެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި އެޕިޓާނިޔާއަށް ހަމަލާދެއްވައި ޓުލޫޒް ހިޞަރުކުރެއްވިއެވެ. އެޕިޓާނިޔާއިން ބޮޑުލަޝްކަރެއް ނިކުމެ ވަރުގަދަ ހަނގުރާމައެއް ހިނގުމުގެ ތެރޭގައި ހިޖުރައިން 102 ވަނަ އަހަރު ސަމްޙްބުނުމާލިކް އަވަހާރަވުމުން، ވެރިކަމަށް ދެންއިސްކުރެއްވީ ޢަބްދުއްރަޙްމާނުބުން ޣާފިޤީއެވެ.

ވަލީދާއި ސުލައިމާނުގެ ވެރިކަމުގައި ޚަވާރިޖުން ހިމޭނުން ތިބުމަށްފަހު ޢުމަރުބިން ޢަބްދުލް އަޒީޒްގެ ޒަމާނުގައި ޢިރާޤުގެ ތެރެއިން ފާޅުވާންފަށައިފިއެވެ. އެތާގެ ގަވަރުނަރު ޢަބްދުލް ހަމީދުބުނު ޢަބްދުއްރަޙްމާނުބުނު ޒައިދުބުނުލް ޙައްޠާބަށް ފަތްކޮޅެއް ލިޔުއްވާ އަމުރުކުރެއްވީ، ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ރަސޫލާގެ ސުންނަތަށް އައުމަށް އެބައިމީހުންނަށް ގޮވާލުމަށެވެ. މިގޮތަށް ގޮވާލުމުން އެމީހުން ބީރުކަންފަތެއް ދިނުމުން އެކަލޭގެފާނުން ލަޝްލަރެއް ތައްޔާރުކުރައްވައި ޚަވާރިޖުންނާއި ހަނގުރާމަކުރެއްވިއެވެ. އެއަށްފަހު މުސްލިމުން ބަލިވުމުން މަސްލަމާބުނު ޢަބްދުލްމަލިކުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ޝާމުކަރައިގެ އަހުލުވެރިންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ލަޝްކަރެއް ފޮނުއްވާ ޚަވާރިޖުން ބަލިކުރައްވާ ކާމިޔާބު ހޯއްދެވިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޚަވާރިޖުން އަދިވެސް މަޑުމަޑުން ނުތިއްބެވެ.

ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒުގެ ޙަލީފާކަމުގެ މުއްދަތުކީ ކުރުކަމުން ފުތޫހާތު އިތުރަށް، ފުރުޞަތެއްނެތެވެ. ހިލާފަތުގެ މުއްދަތު ދިގުނަމަ ފުތޫހާތު ފުޅާވާނެކަން ކަށަވަރެވެ. ސަބަބަކީ އޭރު ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުމެއް، ފިޠުނަ ފަސާދައެއް ނެތުމެވެ. އަމަންއަމާންކަމާއި، ސުލްހަމަސަލަސްކަމަށް ވިސްނަން ނުޖެހުމެވެ. އެހެންކަމުން ފުޠޫހާތު އިތުރަށް ފުޅާވެ އިތުރު ސަރަހައްދު ތަކުގައި އިސްލާމީ ފުތޫޚާތު ދިޔައީސްކަން ކަށަވަރެވެ.

11.   މަކާރިމުލް އަޚްލާޤުގެ މާތްސިފަތައް

Ø     ޢުމަރުބިން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ބޮޑުފުޅުވީ، އިސްލާމީ ގިއުގަނޑުގެ ތެރޭގައި މަކާރިމުލް އަޙްލާޤުގެ މާތްސިފަތަކުން ޒީނަތްތެރިވެފައިވާ ޞާލިޙު ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ޒުވާން އުމުރުފުޅާއި އޭގެފަށްވެސް އުޅުއްވުން ބިނާވެފައިވަނީ ރިވެތި އަޙްލާޤާއެކު ﷲ އަށް ތަޤުވާވެރިވުމުގެ އުޞޫލުގެ މައްޗަށެވެ. އެކަލޭގެފާނީ ތަވާޞުޢުވެރި ވަރަޢުވެރި ޒުހުދުވެރި ބޭކަލެކެވެ. ފިޤުހަށް ލޯބިކުރައްވާ ޢިލްމުވެރިންނާއެކު އުޅުއްވި ބޭކަލެކެވެ. އަޅުކަންކުރެއްވުން ގިން ބޭފުޅެކެވެ. ކޮންމެ ރަމަޟާންމަހަކު 17 ފަހަރު ޤުރުއާން ހަތިމުކުރައްވައެވެ. ހާރުފަސްކުރެއްވުމާއި ރޯދަވިއްލުމުގައި އަވަސްބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައި ވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ވައުދާއި ޚިލާފުވެވަޑައި ނުގަތުން

Ø     އަހުދު އުވައި ނުލެއްވުން

Ø      ޙައްޤުތައްރައްކާތެރި ކުރެއްވުމަށް ބާރުއެޅުއްވުން:
1- ދައުލަތުގެޖަނަވާރެއްގެމަތީގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ކަދުރުތައް އުފުއްލެވުމުންއެކަދުރުތައް ވިއްކާލާފައި އެޖަނަވާރަށް ކާންދޭނެ ހުއިބައްލަވައިގަތެވެ.

2- ޢާންމުންނަށްބަހަންޖެހޭ އާފަލްތަކެއްގެ ތެރެއިން އާފަލެއް ދަރިކަލުން ނެންގެވުމުންއެއާފަލު އަތުލެއްވިއެވެ.
3- ދައުލަތުގެ އުދުނެއްގައި އަޅިޔަށްވެދާންހުރި އަގުރުން އެކަލޭގެފާނަށް ފެންހޫނުކުރެއްވުމުން އެއުދުނުގައި ޖެއްސެވިދަރުގެ އަގުއަދާކުރެއްވެވިއެވެ.

Ø     ޙައްޤުތައް ޤާއިމްކުރެއްވުމުގައިމީސްތަކުންގެ މެދުގައި ތަފާތު ނުބެހެއްޓެވުން:
1- އެކަލޭގެފާނުގެބޮޑުބޭބެ މަސްލަމާގެ ބޭފުޅަކު ޝަރީއަތުގެ މަޖުލީހުގައިއިށިއިނދެވަޑައިގަތުމުން ކޮޅަށް ނެންގެވިއެވެ.

Ø      ޠައާޟުއުވެރިވެވަޑައިގަތުން:
1- ގާޑުން އެކަލޭގެފާނަށް ސެލިޔުޓް ނުނެންގެވުމަށްއެންގެވިއެވެ.
2- އަމިއްލަ ގައުމީ ހައިސިއްޔަތު ހާމަނުކުރެއްވުމަށްއިރުޝާދު ދެއވެވިއެވެ.

Ø     ތަޢުލީމަށް ލޯބި ކުރެއްވުން
1- ހަދީޘް ލިޔެރައްކާތެރިކުރެއްވުމަށް މީސްތަކުންނަށް އެންގެވިއެވެ.
ޢުމަރުބުނުއަބުދުލް އަޒީޒަކީ އަލް ޚުލަފާއުއް ރާޝިދޫންގެ 5 ވަނަ ޚަލީފާކަމަށްބުނެވެއެވެ.
އެއީ އެކަލޭގެފާނުގެ އަމަލުފުޅުތަކާއި އަޚުލާޤުއެބޭކަލުންގެ އަމަލުފުޅުތަކާއި އަޚުޅާގާއި އެއްގޮތްކަމުންނެވެ.

12.   އަވަހާރަވުން:

 ހިޖުރައިން 101 ވަނައއުމަރަހަރު ރަޖަބުމަހުގެ 25 ވަނަ ދުވަހު ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަވަހާރަވިއެވެ. އެއީ ދައިރު ސަމްޢާނޭ ކިޔުނު ރަށުގައެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި އުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަވަހާރަވީ މީހަކު އެކަލޭގެފާނަށް އެރުއްވި ވިހަ ފަރިއްކޮޅެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. މިވިހަ ފަރިއްކޮޅު އެކަލޭގެފާނަށް އެރުއްވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޚާދިމަށް މީހަކު 1000 ދީނާރު ދިނުމުން ކަމަށް އޭނާ ޢުމަރުބުން ޢަބްދުލް ޢަޒީޒަށް އޭނާ ދެންނެވުނުކަމށް ރިވާވެގެންނެއެވެ.

 އުމަރު އަވަހާރަ ވުމުގެ ކުރިން އެކަލޭގެފާނުގެ ބޭފުޅުން ފަޤީރުޙާލުކޮޅުގައިޥާތީ އާއިލާގެ ފޯރުންތެރި ބޭފުޅުން އެބޭފުޅުންނާއިއެކަލޭގެފާނުގެ ބޭފުޅުން ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ދެންނެވުމުންވެސް އެކަމުން މަނާވެގެންނެވިއެވެ. އެހެނީ އެކަލޭގެފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވައި ގޮތުގައި ޞާލިހުން ބައްލަވާފަރާތަކީ މާތް ﷲ އެވެ.ތަނަވަސް އަރާމު ދިރިއުޅުމަކީ ތަރުބިއްޔަތައް އެޅޭ ހުރަހެކެވެ.

-->

އަވަހާރަވީއިރު އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުފުޅުން 39 އަހަރެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ 2 އަހަރާއި 5 މަސްދުވަސް ކޮޅަކުއެވެ. ބައްޕަޔަކު އޭނާގެ ދަރިންނަށްޓަކައި ދޫކުރަން އޮތް އެންމެ ހެޔޮރަނގަޅު ތަރިކައަކި ތަޤުވާވެރިކަމެވެ. އެމުދަލުން ފަރުވާތެރިވެ އެއިންފައިދާކޮށް އެއިން ހެޔޮގޮތުގައި ހޭދަކުރާނެއެވެ. މީސްތަކުން ކުރެ ކިތައްމެ ބަޔަކު، ގިނަމުދާ ކާބަފައިގެ ކިބައިން ލިބިގަތުމަށްފަހު އޭގެހަބަބުން އެމީހުންގެ އަމަލުތައް ނުބާވެ ވުލަފާވެގެން ގޮސްފައި ވެއެވެ.  މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އެމީހުންގެ ދަރިންނަށް ތަޤުވާވެރިކަން ނޫން މުދަލެއް ވާރުތަކޮށެއް ނުދެއެވެ. ނަމަވެސް މަދުބައެއްގެ މިޢަމަލުގައި ބަރަކާތްވެއެވެ. އަދި މިކަމުގެ ސަބަބުން އެބައިމީހުންގެ އެމުދާ އިތުރުވެ ދިނިޔެވީ މުއްސަނދިންނާ ވާދަކޮށް ކުރިހޯދައެވެ.